محبوبترینها
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1797584073
-نقش جان در آیینه مثنوی
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
تصویر پیامبر اعظم در هنر و عرفان اسلامی نقش جان در آیینه مثنوی شعر فارسی در طول زایش و حیات خود هماره وامدار دین اسلام بوده و غنا و ارزشمندی و رفعت خود را از دین و مفاهیم و مقدسین آن برگرفته است.
از این میان حضرت رسول به عنوان موسس این دین و بانی شریعت، جایگاه ممتازی را در فرم بندی و محتوا بخشی به این ساحت به خود اختصاص داده است. از دیگر سو در شعر پارسی بی شک برترین جایگاه را باید برای مولانا جلال الدین محمد بلخی در نظر گرفت. از این رو در این مقال بر آنیم تا با بررسی گذرا در مثنوی این شاعر بزرگمایه تصویری مجمل از تاثیر وجه روحانی و عرفانی حضرت رسول در نظم فارسی به دست آوریم. برای این منظور، چند حکایت را از دفترهای مختلف مثنوی انتخاب کرده و مورد تحلیل قرار می دهیم. تجلی جبرئیل بر حضرت رسول مولانا در دفتر چهارم به داستانی می پردازد که در آن حضرت رسول از فرشته وحی جبرئیل می خواهند که بر ایشان تجلی کرده و حقیقت خود را به ایشان نشان دهد. مصطفی می گفت پیش جبرئیل که چنان که صورت توست ای خلیل مر مرا بنما تو محسوس آشکار تا ببینم مر تو را نظاره وار جبرئیل در پاسخ حضرت محمد می گوید که حواس قدرت درک حقایق روحانی را نداشته و جسم ایشان طاقت این دیدار و تجلی را نخواهد داشت. از دیگر سو پیامبر به اصرارشان ادامه می دهند. در این زمان جبرئیل می پذیرد و حقیقت معنوی خود را پدیدار می سازد. شهپری بگرفته شرق و غرب را از مهابت گشت بی هش مصطفی حضرت رسول از این تجلی بیهوش می گردد و جبرئیل بر بالین ایشان آمده و در آغوششان می گیرد. مولانا در ادامه به بازگشایی راز این تناقض می پردازد که چگونه حضرت محمد(ص) که دلیل آفرینش همه هستی است و مقامش از همه عوالم جهان هستی بالاتر است تاب دیدن جبرئیل را که از نظر مقام از ایشان پایین تر است، ندارد. او در بیان تفاوت مقامی پیامبر و جبرئیل، ایشان را به آفتاب و شمع و فرشته وحی را به ذره و پروانه ای که گرد نور شمع می چرخد، تشبیه می کند. آفتاب از ذره کی مدهوش شد شمع از پروانه کی مدهوش شد مولانا سپس دلیل این بیهوشی را چنین بازگو می کند که این تغیر و بی تابی مربوط به جسم حضرت رسول بوده که متعلق به عالم ماده است. جسم ایشان همچون دیگر بدن های مادی رنجوری و خواب و درد و بیهوشی را تجربه می کند، اما وقتی پای روح و جان در میان می آید هیچ کس را یارای رقابت با ایشان نیست و حتی جبرئیل نیز از تجلی روحانی ایشان تا ابد مدهوش خواهد شد و آن را تاب نخواهد آورد. احمد ار بگشاید آن پر جلیل تا ابد بیهوش ماند جبرئیل مولانا دلیل این مدعایش را ماجرای معراج پیامبر می داند که جبرئیل تنها تا مقام سدره المنتهی توانایی همراهی با حضرتشان را داشت و از آن پس را تنها و تنها خود پیامبر توانایی طی کردن داشتند. مولانا در ابیات طولانی بعد از نقل این ماجرا به مدح حضرت رسول و وصف مقام روحانی ایشان می پردازد که برای نمونه چند بیتی از آن را در اینجا نقل می کنیم. پیش از آن که نقش احمد فر نمود نعت او هر گبر را تعویذ بود تا به نام احمد از یستفتحون یاغیانش می شدندی سرنگون هر کجا حرب مهولی آمدی غوثشان کرّاری احمد بدی نقش او بر روی دیوار ار فتد از دل دیوار، خون دل چکد با توجه به آنچه در این شعر بیان شد، می بینیم مولانا هم مانند دیگر عرفا و شاعران عارف مسلک مسلمان حضرت رسول را واجد دو وجه می داند؛ نخست وجه مادی ایشان که در برهه ای از تاریخ بر زمین حاضر شده و بعد چون دیگر اشیای مادی از میان رفته است، اما وجه اصلی و حقیقی وجود ایشان بعد معنوی و روحانی شان است که از ابتدای خلقت وجود داشته و از هر حقیقت معنوی دیگری بالاتر است. چنان که به گفته مولانا حتی پیش از تجلی تاریخی ایشان، این تجلی روحانی در جهان حاضر بوده و امم پیشین نیز برای حل مسائل و مشکلات خود به این حقیقت متوسل می شدند، حقیقتی که در عرفان از آن به مقام انسان کامل، مقام نبوت و ولایت یاد می شود و اکمل موجودات بوده و فقط مختص به ایشان است. شهادت سنگریزه بر رسالت حضرت محمد(ص) در حکایتی کوتاه در دفتر اول مثنوی، مولانا ماجرایی را نقل می کند از مباحثه ای که میان پیامبر و ابوجهل درمی گیرد که در آن ابوجهل از ایشان می خواهد اگر خبر از نهان ها دارد، بگوید که در مشت او چیست. حضرت رسول در جواب می گوید می خواهی به جای این کاری کنم که آنچه در مشت توست به حقانیت دعوت ما گواهی دهد؟ گفت چون خواهی بگویم کان چه هاست یا بگوید آن که ما حقیم و راست در مشت ابوجهل چند سنگریزه بود که به اراده حضرت رسول به کلام آمدند و شهادت به یگانگی خدا و حقانیت رسالت حضرت محمد دادند. از میان مشت او هر پاره سنگ در شهادت گفتن آمد بی درنگ لا اله گفت الا الله گفت گوهر احمد رسول الله سفت می بینیم در این مثنوی کوتاه، چگونه مولانا بیان می دارد که همه عالم حتی جمادات و چند سنگریزه ناچیز به دو امر گواهی می دهند؛ نخست وحدانیت حضرت باریتعالی و درست بلافاصله پس از آن رسالت حضرت محمد. گویی که در نگاه مولانا این دو حقیقت در کنار هم شالوده جهان هستی را تشکیل داده اند. ناله ستون بی جان از هجر محمد(ص) در دفتر اول در مثنوی، مولانا وجه دیگری از وجود حضرت رسول را بازگو می کند که مقام معشوقیت ایشان است. وی برای نمایش این وجه متوسل به تمثیل زیبا و لطیفی می گردد و ماجرای ستون حنانه در مسجدالنبی را بازگو می کند که با ساختن منبری دیگر برای ایشان از دیدار روی ایشان محروم گشت. استن حنانه از هجر رسول ناله می زد هم چو ارباب عقول گفت پیغمبر چه خواهی ای ستون گفت جانم از فراقت گشت خون مسندت من بودم از من تاختی بر سر منبر تو مسند ساختی ستون حنانه که از جمادات است از فراق و هجر ایشان ناله می کند و طاقت دوری شان را ندارد. مولانا با بیان این ماجرا از ما انسان ها می پرسد که چگونه یک سنگ بی جان می تواند چنان به عشق ایشان مبتلا گردد، اما انسان نمی تواند مقام معشوقیت و عشق ایشان را درک کند؟ پاک آنجاست که مصلای محمد(ص) باشد در قطعه کوتاه دیگری، مولانا تصویر دیگری از حضرت رسول را به نمایش می گذارد. در اینجا او اعتراض عایشه بر پیامبر را نقل می کند که به ایشان می گوید چطور در هر مکانی که امکان نجاست آن هم می رود مصلی و نماز گاه برپا می دارد. هر کجا یابی نمازی می کنی می دود در خانه ناپاک و دنی حضرت محمد در پاسخ او بیان می دارند که در حقیقت پاک و طیب آنجاست که ایشان نماز می گزارند. مقام ایشان چنان بالاست که حضرت حق سجده گاه ایشان را تا هفت طبقه آسمان پاک و مطهر می گرداند. سجده گاهم را از آن رو لطف حق پاک گردانید تا هفتم طبق در اینجا مولانا، هم وجه تطهیرکننده پیامبر را بیان می دارد و هم در نماز مدام بودن ایشان را. در پایان امید است که با بیان چند حکایت کوتاه توانسته باشیم تصویری از تاثیر وجود پیامبر در تلطیف و تعالی فرم و محتوای شعر فارسی بالاخص بلندترین نماینده آن یعنی مثنوی معنوی ارائه کرده باشیم. سمیه موسوی، کارشناس ارشد عرفان اسلامی
سه شنبه 15 اردیبهشت 1394 ساعت 04:20
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 88]
-
گوناگون
پربازدیدترینها